Nikšićko pozorište, je pored Zetskog doma, najstarija institucija te vrste u Crnoj Gori, jer se počeci pozorišnog života u Nikšiću vezuju za februar 1884. godinu, kada je izvedena prva pozorišna predstava „Slobodarka“, Manojla Đorđevića Prizrenca, (tri mjeseca kasnije, nakon njene premijere na Cetinju). U Nikšiću je, u decembru 1886.godine, premijerno izvedena „Balkanska carica“, Nikole I Petrovića Njegoša, za vrijeme čije vladavine je grad pod Trebjesom dobio pozorišnu scenu. Od tada, pa do danas, generacije ovdašnjih pozorišnih poslenika, kroz različite umjetničke forme ispisivali su zavidnu hroniku pozorišnog života. Pozorište je kroz višedecenijski rad iznjedrilo plejadu dramskih umjetnika, poznatih ne samo u Crnoj Gori, nego i van njenih granica.

 Zgrada Narodnog pozorišta,izgradjena 1925.godine

Trinaestodecenijsko postojanje, uz kraće i duže prekide, zbog spleta društveno-istorijskih okolnosti na ovom podneblju Balkana, ukazuju da je Pozorište značajan segment kulturnog i opštedruštvenog razvoja Nikšića i države Crne Gore. Nikšićko pozorište, izuzimajući njegove „bolne padove“ zbog gašenja (1965. do 1999. god.), ostalo je u duhu pozorišne umjetnosti, otvoreno, internacionalno i kao takvo predstavljalo je svojevrsnu sponu crnogorske sa svjetskim kulturama. Gledano kroz prizmu teatarske istorije, posebno plodonosan rad Nikšićkog pozorišta bio je od 1928. do 1938., kada je egzistiralo kao Gradsko pozorište. Odmah po oslobođenju, 1949. godine, u Nikšiću je osnovano „Narodno pozorište“, koje je kao takvo radilo sve do gašenja 1965. godine.

                                            

"Spletka i ljubav"                "Nina"                 "Koštana"              "Silom ljekar"

No, od te, za Pozorište nimalo slavne godine, pa do njegovog obnavljanja (1999.), tradicija u pozorišnom stvaralaštvu u Nikšiću nije prekidana. Kreativna i bogata amaterska scena, i u tom periodu, održala je kontinuitet pozorišnog života i sačuvala reputaciju dramskog stvaralaštva u Nikšiću, zahvaljući, prije svega, velikom broju pozorišnih entuzijasta okupljenih u KUD- u „Zahumlje“ i Centru za kulturu.

Sa statusom producentskog pozorišta, a imajući u vidu činjenicu da u Crnoj Gori postoje dva nacionalna teatra i Gradsko pozorište u Podgorici, Nikšićko pozorište je svoju produkciju posljednjih godina najvećim dijelom temeljilo na novim dramskim tekstovima, čime je dalo impuls srednjoj i mladoj generaciji dramskih umjetnika. Od obnavljanja 1999. godine, do danas, iako sve do kraja januara, 2015.godine, Pozorište nije imalo sopstvenu scenu, imalo je dvadeset dvije premijere. Prema ocjeni teatrologa i stručne javnosti, Pozorište je u tom periodu uspjelo da na zavidan profesionalan nivo inscenira zvučne naslove domaće i svjetske dramaturgije. Zbog tehničkih karakteristika Scene 213, od obnavljanja Pozorišta, do januara 2015. godine, kada je svečano otvorena nova scena, radilo se na produkciji tkz. srednje i manje forme, koja je sa organizacione strane manje zahtjevna, a sa druge nosi cjelovitost umjetničkog opusa. Potpuni umjetnički efekat postigao se, naravno, i uz angažman već afirmisanih imena sa domaće scene, čime je uz umjetnički senzibilitet, dostignut i nivo ukupnog pozorišnog profesionalizma.Saradnja sa drugim pozorišnim kućama je sinonim rada Nikšićkog pozorišta. U prilog toj tvrdnji govore činjenice da je, pored sopstvene produkcije, repertoar Nikšićkog pozorišta, iz sezone u sezonu, bogaćen sa naslovima drugih pozorišnih kuća iz zemlje i Regiona, sve sa ciljem da se ovdašnjoj publici predstavi rad umjetnika različitog profila i senzibiliteta. Rekonsrukcijom nekadašnjeg bioskopa „18.septembar“ i svečanim puštanjem u rad nove scene, 30, januara, 2015. godine, u prostorno-tehničkom smislu, zaokružuna je priča o stvaranju uslova za još snažniji razvoj pozorišne umjetnosti i kulture uopšte. U zgradi Nikšićkog pozorišta, publika ima priliku da u izuzetnom prostoru, uživa u najvećim dometima pozorišnog i kulturno-umjetničkog stvaralaštva. Rekonstrukcija objekta počela je 2007. godine, a odvijala se u tri faze. Kompletna investicija koštala je 2,5 milona eura. Najveći dio sredstava obezbijedila je Vlada Crne Gore, a ostali dio investicije finansirala je nikšićka Opština. Objekat je ukupne površine 2,8 hiljada metara kvadratnih. Multimedijalna sala rađena je po standardima savremenog pozorišta, filma i muzike i ima 412 sjedišta. Urađeni su i foajei, garderbe, šminkernice, baletska sala i koktel salon, upravno–administrativni prostor, kao i ostale prateće tehničke i pomoćne prostorije.

Tokom posljednje decenije i po, u cjelosti je ispunjena misija o ponovnom institucionalnom uspostavljanju teatarske umjetnosti u Nikšiću. O tome svjedoče podaci da je godišnje na Sceni 213, u prosjeku izvedeno oko 50 predstava iz sopstvene produkcije, a isto toliko je ugošćeno i eminentnih teatarskih trupa iz Crne Gore i okruženja. Poseban kuriozitet u produkciji Nikšićkog pozorišta vezan je za 2008. godinu, kada je na Sceni 213 izvedeno 78 predstava iz sopstvene i gostujuće produkcije, a van domaće scene Pozorište je te godine zabilježilo 56 izvođenja. Scena 213, te – 2008. godine, primila je 19 500 gledalaca, što dovoljno govori o dinamici potreba pozorišnih stvaralaca i njihove publike, ali i „odgovornosti osnivača da pozorište bude označitelj kulture jednog grada“ (prof.dr Janko Ljumović). Pored uspješne produkcije, rad Nikšićkog pozorišta, prepoznat je i kroz zapažene festivalske nastupe (većina internacionalnog karaktera) u zemlji i okruženju: Beograd, Sarajevo, Skoplje, Peskara, Priština, Mostar, Podgorica, Kotor, Budva, Bar, ...

          

        "Siroti mali hrčki"                    "Srčana kap"                  "Đetići u parlamentu"

           

         "Ja, Nikola I"                "Ždera iz kontejnera"                 "Nobelovci"

  

          "Bilo jednom u maju"                                "Persone non grate"

Nikšićko pozorište je 2006.godine obnovilo „Međunarodni festivala glumca“, koji je u organizaciji „Zahumlja“, od 1995. do 2000. godine prošao kroz različite forme. Danas je to jedinstvena teatarska smotra u Regionu, koja u osnovi njeguje umjeće glume i u prvi plan stavlja glumca kao glavnog protagonistu dramske umjetnosti. Po uzoru na nikšićki Festival, u okruženju se već rade slična teatarska nadmetanja, ali prema ocjeni dramskih stvaralaca, teatrologa i javnosti, „Međunarodni festival glumca“ postao je osoben i kao takav privlači sve veću pažnju i interesovanje umjetnika. Na svečanom otvaranju Festivala uručuje se nagrada „Veljko Mandić“, koju je ustanovilo Nikšićko pozorište, 2006.godine, za poseban doprinos u pozorišnom stvaralaštvu.

                                                                                                                                                          

Nikšićko pozorište se pored produkcije bavi i izdavačkom djelatnošću, koja za cilj ima afirmaciju i njegovanje pozorišne umjetnosti. U okviru te djelatnosti do sada su objavljene tri knjige monografija o bogatoj pozorišnoj povijesti, a u pripremi je i četvrta, koja govori o pozorišnom Festivalu u Nikšiću. Pozorište objavljuje i dramske tekstove pisaca, a jedno od tih izdanja je i knjiga Drame, Obrada Nenezića. Nikšićko pozorište je izdavač i časopisa „Pozorište“, jedno od rijetkih informativnih izdanja te vrste na prostorima Jugozapadnog Balkana.

Iz izdavačke djelatnosti

Iako je Nikšićko pozorište producentskog tipa, dakle bez svog glumačkog ansambla, nastojalo je i bez izuzetka je uspijevalo, da programsku koncepciju u svim segmentima postavi na zavidan i profesionalan nivo. „Održivost tog modela i preduslovi za njegovu potpunu profesionalizaciju predstavljaju interes i izazov, koji uspostavljaju kontinuitet i koji pozicioniraju jedan teatar na kulturnoj, umjetničkoj i društvenoj mapi“ (prof.dr Janko Ljumović). To je potpuno izvodljivo u novom scenskom prostoru, u rekonstruisanoj zgradi nekadašnjeg bioskopa „18 septembar“, koji ima sve optimalne uslove za pozorišnu produkciju po savremenim standardima pozorišne umjetnosti, ali i drugih multimedijalnih projekata.

 

Nova zgrada Nikšićkog pozorišta