Izvođenjem predstave „Narodni neprijatelj“, u produkciji RSM NUMakedonskog narodnog teatra iz Skoplja, večeras (12. novembra), završava se takmičarski dio repertoara 18. Međunarodnog festivala glumca Nikšić 2022.
„Narodni neprijatelj“ rađen je prema istoimenoj drami Henrika Ibzena, u režiji Nine Nikolić. Dramaturškinja je Tamara Baračkov, scenografkinja Višnja Vujović, kostimografkinja Ivana KaranfilovskaUgurovska. Koreograf je Karis Peklivanidis, kompozitor Jorgos Dusos, a dizajner svjetla je Kris Jeger. Prevod dramskog teksta povjeren je Maji Trajanovskoj Ivanovskoj. Likove Ibzenove drame igraju: Nikola Ristanovski (dr Tomas Stokman, ljekar u opštinskoj banji), Zvezdana Angelovska (Katarina, njegova supruga), Darja Rizova (Petra, njihova ćerka, nastavnica), Jana Veljanovska (Ejla, njihova srednja ćerka), Ana Arsovska (Mortin, njihova najmlađa ćerka), Blagoj Veselinov (Petar Stokman, brat ljekara, gradonačalnik i predsjednik Upravnog odbora banje), Petre Arsovski (Morten Kil, Katarinin očuh, kožar), Saška Dimitrovska (Hovstad, urednica Narodnog glasnika), Aleksandar Mihajlovski (Biling, saradnik Narodnog glasnika), Nino Levi (Aslaksen, vlasnik štamparije), Martin Gjorgoski (Kapetan Horster).
Ova drama tematizuje ekološko pitanje, ali i pitanje izopštavanja pojedinca iz društva zbog njegovih neoborivih moralnih vrijednosti. U banji čiji stanovnici žive od turizma, doktor Stokman otkriva da je voda za koju se vjerovalo da je ljekovita, zapravo zaražena i prijeti da ozbiljno naškodi svima koji je koriste.
U dramaturškoj bilježnici ove predstave navodi se da je fascinantno koliko ova drama Ibzena koja je napisana 1882. godine ima dodirnih tačaka sa vremenom u kojem živimo. Zbog toga je aktuelizacija ovog komada podrazumijevala, prevashodno, izoštravanje konteksta iz kog dramu čitamo i to bez posebnih dramaturških intervencija unutar samog teksta, koji je većinom ostao u svom izvornom obliku.
Drama savršeno korespondira sa krizom sa kojom se naše društvo iznova suočava. Ibzen je vješto ogolio društveni konformizam i političko koristoljublje, pokazao mehanizam kojim se svaki pokušaj pojedinca da govori o sistemskoj nepravdi, automatski karakteriše kao izdajnički i zavjerenički.
Istovremeno, doktorovo „stradanje“, posljedica je njegove težnje da ukaže na problem zagađene vode, što – u svjetlu ovdašnjeg buđenja svijesti o važnosti očuvanja životne sredine – Ibzenovu dramu čini još intrigantnijom za današnje čitanje i postavljanje, navodi se u bilježnici.
Doktor Stokman jeste paradigma savremenog angažovanog čoveka, ali je i idealista koji vjeruje da je promjena moguća, te da je trenutno žrtvovanje neophodno, koliko god bolno bilo. Možda na početku nesvjestan ishoda i problema koje će mu njegov beskompromisan stav donijeti, uprkos udarcima koje mu zadaje društvo, na čelu sa vladajućom političkom strukturom i prevrtljivim novinarima, dr Stokman kroz izazove i padove, sazrijeva i jača, osvešćuje i učvršćuje svoje konačne ciljeve, navodi se u bilježnici makedonske produkcije Ibzenovog poznatog djela.
Predstava Narodni neprijatelj dio je međunarodnog projekta Putevi heroja (The Ways of the Heroes) koji okuplja sedam partnerskih organizacija oko ideje umjetničkog preispitivanja jednog od najaktuelnijih pitanja koje zahijteva hitnu akciju – zaštite životne sredine.
Projekat je finansijski podržan u okviru Kreativne Evrope (Creative Europe), programa Evropske Unije.